Op reis door de bieb
Roy van Maarseveen, architect bij ZECC: ‘Verbinding aanbrengen was ons hoofddoel, in meerdere opzichten: vroeger draaide het postkantoor om verbinding met andere werelden, nu draaide het om verbinding maken met de stad – zowel op gebouwniveau als verbinding van de gebruikers met de bibliotheek en onderling. Dat hebben we integraal aangepakt: zowel door ingrepen op het casco gebouw als door mee te denken over de integratie van de installaties, afbouw en inrichting. In samenwerking met Rijnboutt hebben we een aantal bouwkundige ingrepen gedaan: op zes plekken zijn er vergrote openingen (bovenlichten) gemaakt aan weerszijden van de centrale hal. En we hebben roltrappen toegevoegd die een reis door het gebouw mogelijk maken. Op welke verdieping je je ook bevindt, de centrale hal vormt altijd het hart. Alle nieuwe ingrepen hebben we gedaan met respect voor het bestaande. Onze tijdslaag vult als het ware de oude tijdslaag aan, maar is wel als eigentijds herkenbaar.’
Verlengstuk van de stad
Bezoekers lopen vanuit de drukte van het plein de Neude de monumentale hal binnen. Dit is een verlengstuk van de stad geworden waar je elkaar ontmoet, een tijdschrift of krant leest, maar ook een kop koffie kunt halen in café Meneer Potter. Roy: ‘De begane grond wordt gekenmerkt door een rijke detaillering, met zware ornamentiek. Naar boven toe wordt dit soberder en functioneler.’ Elke afdeling heeft een eigen, herkenbare identiteit. Van de kinderafdeling op de eerste verdieping tot de diverse afdelingen voor volwassenen en de kantoren, workshopruimtes, een filmzaal en een Stadsstudiehuis op de tweede en derde verdieping. Roy: ‘Alle vaste onderdelen zijn vrij neutraal van kleur en passend bij de bestaande architectuur. Dat biedt ruimte voor meer expressieve kleuren op het niveau van de specifieke afdelingen, en zorgt voor aanpasbaarheid en flexibiliteit in de toekomst.’ Speelse elementen geven de verschillende afdelingen hun gezicht – van een grote Nijntje en het boekenkasthuis bij de kids, tot bijvoorbeeld een piano of desk bikes. Het gekozen meubilair sluit daarbij aan.
Dutch Design en tijdloos meubilair
Opdrachtgever Elza van der Lee: ‘We wilden het gebouw en de mensen erin laten stralen. Het gebouw heeft al genoeg in zich. Alleen al in de centrale hal zit zoveel verhaal! Daarom zochten we naar terughoudendheid in het meubilair. Het meubilair is eenvoudig, functioneel en tijdloos. Naast een aantal specials, zoals de Utrecht Fauteuil van Rietveld – een knipoog naar de stad – hebben we veel dezelfde meubels toegepast. Dat geeft rust. In kleurstelling zijn ze steeds aangesloten op de ruimte waar ze staan. We zijn voortdurend met Gispen en ZECC in gesprek geweest over de juiste kleuren en stofferingen.’
Merel van den Heuvel, accountmanager bij Gispen: ‘We hebben diverse stijliconen geleverd zoals Shaker stoelen van Atelier van Lieshout op de kinderafdeling, Maarten Baas stoelen in de collegezaal en we hebben twee Gispen 1407 fauteuils opnieuw gestoffeerd. Verder hebben we meubilair toegepast dat goed aansluit bij dit karakteristieke gebouw, zoals de houten Artisan Fin stoelen in de centrale hal: tijdloos en modern tegelijk.’ Gispen verzorgde al het losse meubilair voor de publieke ruimtes, van leestafels tot zithoekjes rondom de verschillende collecties, plus het meubilair voor de kantoren en kantine. Merel: ‘Voor het kantoorgedeelte vroeg de Bibliotheek Utrecht ons om advies; daar lag wel een uitdaging.’
Uitdagingen voor de kantoorruimtes
De wens: creëer zoveel mogelijk werkplekken op een beperkte ruimte, zorg voor een goede akoestiek én ruimte voor concentratie. En voor flexibiliteit in gebruik. Merel: ‘Verdeeld over twee kantoorruimtes leverden we Gispen TMNL Duo-werkplekken voor in totaal 60 personen, de helft daarvan in zit-sta variant. Het TMNL programma is heel veelzijdig en duurzaam en de bureaus ondersteunen een gezonde en afwisselende werkhouding. Bestaande bureaustoelen waren nog prima geschikt om in te zetten. Gispen SDK-kasten met plantenbakken vormen natuurlijke afscheidingen. Akoestische tussenschermen zorgen voor auditieve rust. Een eyecatcher op de tweede verdieping is een enorm scherm van McArt met een afbeelding uit de beeldbank van het Rijksmuseum.’ In de kantine zijn IC-tafels voorzien van stroompunten, zodat er buiten lunchtijd aan gewerkt en overlegd kan worden. En de glazen werkruimte van de directeur wordt ook als overlegruimte gebruikt. De IC-tafel met handslinger is vlot op de gewenste hoogte in te stellen.
Hoe bevalt het?
Elza: ‘Je ziet nu hoe bezoekers het gebouw gebruiken en dat is precies zoals we hoopten. Ze maken er iets eigens van. Zo zie je jongeren die in kussenhoeken hun eigen hangout maken. Kinderen maken met de kussens in de zitkuil hele bouwwerken. Ouders of opa’s en oma’s nemen plaats in comfortabele zithoeken. ‘Wat is het fijn om hier te zijn’, is een veelgehoord compliment. Bij deze ook nog een compliment aan Gispen, want in onze planning zijn best wat wijzigingen geweest. Daar sloten ze telkens weer op aan, waar nodig maakten ze snelheid, ze hebben zich kortom goed aangepast in een best wel chaotische situatie. Samen met ZECC heeft Gispen een aangename omgeving gecreëerd waarin iedereen graag vertoeft.’ Roy: ‘Het eindresultaat is precies geworden zoals gehoopt. Soms nog beter dankzij de eenheid die is ontstaat tussen monument en de nieuwe verbindingen, een nieuw interieur en eigen toevoegingen van de verschillende afdelingen.’
Fotografie: Chris van Koeverden
