Zijn jouw onderwijsruimtes al klaar voor blended learning?

Gispen Classroom setting work group with JUNA trainbench and TMNL desks and NOMI chairs render

De docent die zijn of haar kennis zendt naar passief luisterende studenten is verleden tijd. Gelukkig maar, vinden veel onderwijsinstellingen en wij sluiten ons daar graag bij aan. Net zoals in het bedrijfsleven verschillende werkvormen gecombineerd worden, is het in het onderwijs steeds vanzelfsprekender om gemixt te leren. Niet alleen omdat het tot betere resultaten leidt; het is ook gewoon leuker. Wat is ‘blended learning’ nu precies en hoe helpt Gispen om onderwijsruimtes daarop in te richten?

Een definitie

De letterlijke vertaling van blended learning is gemixt leren. Het gaat dan om een mix van klassikaal leren en ICT-gebaseerde lesvormen, -materialen en tools in één onderwijsruimte. Het online deel gaat verder dan een filmpje bekijken of een e-learning volgen. Denk bijvoorbeeld ook aan een online discussie met stellingen, samen aan een wiki bouwen, werken aan een digitaal portfolio, een digitale mindmap of leren via een serious game of simulatie. Er is een keur aan digitale lesvormen die gemixt kunnen worden met de meer traditionele uitleg van een docent, maar óók met andere ‘offline’ werkvormen. Zoals peer feedback, waarbij studenten elkaar beoordelen, en allerlei vormen van presentaties – van een posterpresentatie tot de elevator pitch.

Flippen

Verwar blended learning niet met wat we hybride leren zouden noemen, waarbij een les zowel live als op afstand gevolgd kan worden. ‘Flip the classroom’ is een andere mengvorm: hierbij worden onderwijs op locatie en zelfstudie omgedraaid (geflipt). Docenten die hun lessen flippen besteden klassikale tijd niet aan instructies, maar zoeken live juist de verdieping op. Thuis bekijken studenten vooráf al een video met theorie of uitleg, in de onderwijsruimte gaan ze daar interactief mee aan de slag. Maar: hoe mooi is het als allerlei verschillende lesvormen in één ruimte, op locatie, mogelijk zijn? Juist omdat elkaar ontmoeten steeds belangrijker wordt.

Sociale interactie

Onderwijs op afstand komt steeds vaker voor. Juist daarom is het belangrijk dat hbo-studenten elkaar ook live op school zien. Ze praten bij, delen interesses, werken samen en overleggen. Sociale interactie is niet alleen prettig, maar ook essentieel voor hun ontwikkeling. In deze levensfase vormen studenten hun eigen identiteit. Dat gebeurt niet alleen via lessen en docenten, maar juist ook door contact met elkaar. Blended learning biedt daarbij ruimte voor ontmoeting en interactie. Het is een extra reden om naar school te komen.

Meer voordelen

Een grote wens van veel onderwijsinstellingen is om hun studenten ‘meer activerend’ te laten leren. Niks passief achterover hangen en informatie tot je nemen. De lesstof blijft zo veel minder goed hangen dan wanneer je er actief mee aan de slag gaat. Laat blended learning daar nou een ideale manier voor zijn; juist dankzij de vele mogelijkheden qua werkvormen. Deze variatie is bovendien een stuk aantrekkelijker voor studenten. Wie jongeren wil binden en blijven boeien, biedt voldoende variatie in lesvormen. Thuis liggen de laptop en telefoon ook naast het schoolboek op het bureau en alle drie worden volop benut!

Alice Tabak, interieurarchitect bij Gispen.

Hoe kom jij tot een ‘blended’ inrichting?

Hoe zijn verschillende lesvormen te faciliteren binnen één onderwijsruimte? Daarin denkt Gispen graag met je mee, zoals we al voor meerdere onderwijsinstellingen deden. Het begint met een slim interieurontwerp. Alice Tabak, interieurarchitect bij Gispen: ‘Voor een optimaal ontwerp overleggen we altijd eerst over de verschillende lesvormen die men mogelijk wil maken. Daarna bekijken we welke eisen dat aan een onderwijsruimte stelt. Blended learning stelt specifieke eisen aan een ruimte. Pas dáárna kun je de diverse plekken en het – zo flexibel mogelijke – meubilair bepalen. Denk aan een tafel waarvan je het blad kunt omklappen om het vervolgens te gebruiken als whiteboard.’

Aandachtspunten

Wat voor eisen stelt een blended learning onderwijsruimte dan? Alice Tabak: ‘Vaak vergt het net wat meer vierkante meters per student dan de standaard lessets van 50 bij 70 cm. Om verschillende opstellingen te kunnen maken én gebruiken, moet je bijvoorbeeld rekening houden met loopruimte en met de draairuimte van meubels. Ook wil je voldoende aansluitpunten inbouwen in wanden en vanuit plafonds om digitale schermen op te hangen of laptops in te pluggen. In het ideale geval ben je als interieurarchitect vroegtijdig betrokken, zeker bij nieuwbouw of verbouwingen. Dan kun je nog extra ruimte creëren of bijvoorbeeld deuren net even anders plaatsen, waardoor er extra opstellingen mogelijk zijn. Zijn die opties er niet? Dan kan ons advies zijn om uit te gaan van 24 in plaats van 32 studenten in de ruimte. Zodat activerend leren echt mogelijk is met elkaar.’

Peer teams opstelling

Geslaagd blended learning voorbeeld

Gispen maakte onder meer een interieurontwerp voor een onderwijsruimte van een hogeschool die graag betekenisvol contact wil hebben met studenten en activerend leren wil stimuleren. Met een belangrijke rol voor de leergemeenschap en peer teams, waarbinnen studenten zich veilig voelen. In het voorstel zijn met zit-sta tafels, krukken, klaptafels in combinatie met verrijdbare banken en losse, verrijdbare stoelen met een wegdraaibaar blad vlot verschillende opstellingen te maken

Gispen Classroom setting peer team with JUNA trainbench and TMNL desks and NOMI chairs render

Gispen Classroom setting classical with JUNA trainbench and TMNL desks render

Klassikale opstelling

Alice Tabak: ‘Binnen één en dezelfde ruimte kan een les starten met een korte klassikale instructie van 10 minuten, waarbij de studenten frontaal zitten. Daarna gaan ze in peer groups uiteen om activerende opdrachten te doen, al dan niet met digitale hulpmiddelen, zittend of staand. Op de diverse touch screens in de ruimte kunnen ze als groepje samenwerken en elkaar peer feedback geven, zonder dat ieder op zijn of haar eigen laptop zit. Het laatste halfuur presenteren de groepjes aan elkaar hun resultaten, bijvoorbeeld in een theateropstelling of een Lagerhuis-opstelling. Opstellingen die discussie en interactie stimuleren.’

Werkgroep indeling

Dynamiek én sfeer

Blended learning brengt kortom volop dynamiek in een ruimte. Of andersom gesteld: het blended learning (klas)lokaal moet een bepaalde dynamiek ‘aankunnen’ en faciliteren. In een slim interieurontwerp is verrijdbaar en hoogte verstelbaar meubilair niet weg te denken. Aangezien het fysieke welzijn van zowel medewerkers als studenten ook de aandacht heeft, biedt zit-sta meubilair de nodige beweging en afwisseling. Alice Tabak: ‘En vergeet de sfeer van de ruimte niet! De toegepaste verrijdbare groene banken in het voorbeeld geven een huiselijker gevoel en brengen extra kleur in de ruimte. Passend bij de merkidentiteit van de school.’